خانوادهای که حضرت اباالفضل در آن نشو و نما نمود و آموزش و پرورش یافت از بهترین، عالیترین و کمنظیرترین نوع خود میباشد. نگاهی به شخصیت پدر – مادر – برادر و خواهر آن حضرت این موضوع را کاملا روشن میسازد.
قبل از هر چیز از پدر بزرگوار او یعنی مولای متقیان نام میبریم که بعد از رسول خدا (ص) عالیترین و بالاترین مقام را نه فقط در جهان اسلام بلکه در عالم انسانیت احراز نموده است. سخن درباره پدر گرامی حضرت عباس (ع) و شخصیت شگفتآوری همانطور که ادهم کاشانی در اشعار زیر بیان داشته از جمله محالات محسوب میگردد.
اوصاف علی به گفتگو ممکن نیست
گنجایش بحر در سبو ممکن نیست
من ذات علی بواجبی نشناسم
اما دانم که مثل او ممکن نیست
علی (ع) آفتاب حقیقتی بود که در جهان اسلام نمودار و تابیدن گرفت و با انوار نورانی و معنویت خود جهانی را روشن ساخت زهد و تقوی – شجاعت و رشادت- خداپرستی و عبادت – دستگیری و سخاوت و بالاخره فصاحت و بلاغت آن حضرت از جمله صدها صفات اعجابآور دیگری میباشد که داماد پیامبر گرامی به نحو اکمل از آن برخوردار بود.
بزرگی مقام و عظمت امیرمؤمنان به درجه بود که کلیه جهانیان را در قبال دریای اوصاف خود به تعجب و حیرت واداشته تا جائی که پیدا نمودن کلمه و اسمی که نمودار چنان شخصیتی باشد صورت محال و غیرممکن به خود گرفته است و به قول شاعر نامی معاصر استاد شهریار:
نه خدا توانمش خواند نه بشر توانمش گفت
متحیرم چه نامم شه ملک لافتی را
و با این ترتیب ملاحظه میشود که حضرت اباالفضل از وجود چه پدر بینظیری برخوردار بوده و از چه منبع فیاضی از نظر آموزش و پرورش سیراب میشده است.
مادر حضرت عباس (ع) یعنی امالبنین نیز چه از نظر خانوادگی و چه از نظر شخصیت معنوی و فردی مرتبه بلندی را دارا میباشد او از خانواده کلابیه بود که از طوایف معروف و مشهور عربستان به شمار میرفت و مورد احترام و تکریم کلیه قبائل بود و علاوه بر این خود امالبنین شخصا از بانوان دانشمند عصر خود بود و در علوم دینی و همچنین در فصاحت و بلاغت، تقوی و پرهیزکاری از افراد کمنظیر به شمار میرفت.
برای عظمت مقام وی همین بس که حضرت زینب علیهاالسلام پس از واقعه کربلا و جریان کوفه و شام وقتی به مدینه مراجعت فرمودند به دیدار امالبنین که فرزندان خود را در روز عاشورا از دست داده بود رفتند و بعدها نیز تا موقعی که در مدینه بودند در کلیه اعیاد به دیدن امالبنین میرفتند و تصدیق خواهند فرمود بانوئی که حضرت زینب به آن شخصیت و مقام به ملاقات او پیشی بجویند و در اعیاد، خود را به دیدار او ملزم بدانند دارای چه منزلتی است و مسلما یک چنین بانوی بزرگواری در سمت مادری حضرت عباس و آموزش و پرورش وی چه تا چه حد تأثیر داشته و تا چه اندازه در
ایجاد شخصیت آتی فرزند خود مؤثر بوده است.
در مراحل بعدی یعنی پس از پدر و مادر، شخصیت برادران و خواهران از نظر محیط خانواده قابل توجه میباشد. حضرت اباالفضل بهترین برادرانی که امکان داشته باشد و همچنین بهترین خواهری را که بتوان نظیری برای آن یافت در کنار خود داشته است. حضرت امام حسن (ع) و حضرت امام حسین (ع) برادران ابوالفضل بودند که توصیف درباره آنها که از عالیترین تعلیم و تربیتها برخوردار بودند سخنی زائد به نظر میرسد زیرا آن دو وجود عزیز در آغوش خاتم النبیین بزرگ شدند و از تعالیم عالیه آن پیشوای عالیقدر استفاده نموده و از برکات پدری همچون علی و مادری مانند حضرت فاطمه برخوردار شدهاند آیا از این بهتر برادری میتوان برای حضرت عباس پیدا نمود مسلما خیر. از طرف دیگر ابوالفضل (ع) خواهری چون زینب کبری داشت که بدون شک و به تصدیق دوست و دشمن – مسلمان و غیرمسلمان مایه افتخار بانوان جهان بوده و خواهد بود. آیا میتوان آن خودگذشتگی و شهامت
غیرقابل تصوری را که زینب (ع) در جریان واقعه کربلا از خود نشان داد فراموش کرد. آیا میتوان آن وظیفه سنگینی را که بعد از واقعه عاشورا زینب کبری به عهده داشت و در نهایت خوبی از عهده آن برآمد از یاد برد و آیا ممکن است سخنان فصیح و بلیغ و در ضمن شکننده آن بانوی بزرگوار را در کوفه و در شام که پایه حکومت یزید را به لرزه درآورد و دنیائی را به اعجاب واداشت بدست فراموشی سپرد؟ اصولا کدام بانوئی را میتوان نشان دهید که با دیدن آن همه مصائب که هر یک از آنها جوانی را پیر و پیری را به مرگ میکشاند تا آن اندازه بردبار بوده و متین عمل کند و در اثر آن، انتقام خون شهدای کربلا را پیریزی نماید. این همه شخصیت و این همه مقاومت و این همه علو طبع که حضرت زینب از خود نشان داد در اثر چه بوده؟ جواب آن روشن است. در اثر داشتن یک آموزش و پرورش کامل صحیح آن هم در خانواده رسالت. و آن وقت حضرت عباس (ع) چنین خواهر گرامی را در کنار خود داشته که بدون چون و چرا در ایجاد شخصیت اباالفضل تأثیر کاملی داشته است.
با توجه به مطالب فوق خوانندگان ملاحظه میفرمایند حضرت اباالفضل در چه محیط مقدس پا به عرصه هستی گذارده و در چه محیط ارزنده و آموزندهی آموزش و پرورش یافته است.