امام صادق علیهالسلام در شأن حضرت عباس علیهالسلام چنین فرمود:
کان عمنا عباس بن علی؛ نافذ البصیرة، صلب الایمان، جاهد مع اخیه الحسین علیهالسلام و ابلی بلاء حسنا و مضی شهیدا؛
عموی ما عباس علیهالسلام پسر علی علیهالسلام بینشی تیز و دقیق و ایمانی محکم و استوار داشت، در رکاب برادرش با دشمنان جهاد کرد و به خوبی از عهدهی آزمایش الهی برآمد و به مقام شهادت رسید. (1).
در فرازی از زیارت نامهای که از امام صادق علیهالسلام در مورد حضرت عباس علیهالسلام نقل شده، از زبان امام صادق علیهالسلام خطاب به حضرت عباس علیهالسلام چنین میخوانیم:
السلام علیک ایها العبد الصالح، المطیع لله و لرسوله و لامیرالمؤمنین، و الحسن و الحسین صلی الله علیهم و سلم، السلام علیک و رحمة الله و برکاته و مغفرته و رضوانه، و علی روحک و بدنک، اشهد و اشهد الله انک مضیت علی ما مضی به البدریون و المجاهدون فی سبیل الله، المناصحون له فی جهاد اعدائه، المبالغون فی نصرة اولیائه، الذابون عن احبائه، فجزاک الله افضل الجزاء و اکثر الجزاء و اوفر الجزاء و اوفی جزاء احد ممن و فی ببیعته و استجاب له دعوته و اطاع ولاة امره.
یعنی: سلام بر تو ای بندهی شایسته و پیرو فرمان خدا و رسول خدا صلی الله علیه و آله و امیرمؤمنان و حسن و حسین علیهالسلام که
رحمت و درود خداوند بر آنها باد، سلام و رحمت و برکات و آمرزش و رضوان خدا بر تو و بر روح و بدن تو. گواهی میدهم و خدا را گواه میگیرم که تو همانند جنگجویان مسلمان بدر و مجاهدان راه خدا، از این جهان رفتی، همانند همان مجاهدانی که در جهاد با دشمنان، خیرخواه دین بودند و آخرین کوشش را در یاری اولیاء خدا نمودند و به خوبی از حریم دوستان خدا به دفاع برخاستند، خداوند به تو بهترین و بیشترین و کاملترین پاداشی را که به یکی از افرادی که به بیعتش با خدا وفا کرده و دعوت خدا را اجابت نموده و از ولی امر حق و خلفای الهی اطاعت میکنند، عطا مینماید به تو عنایت فرماید.
و در فرازی از همین زیارت نامه از زبان امام صادق علیهالسلام خطاب به حضرت ابوالفضل علیهالسلام چنین آمده:
اشهد انک قد بالغت فی النصیحة و اعطیت غایة المجهود، فبعثک الله فی الشهداء و جعل روحک مع ارواح السعداء و اعطاک من جنانه افسحها منزلا و افضلها غرفا و رفع ذکرک فی العالمین فی علیین و حشرک مع النبیین و الصدیقین و الشهداء و الصالحین و حسن اولئک رفیقا؛
گواهی میدهم که تو در خیرخواهی امت، نهایت سعی
و تلاش را کردی و تا آخرین توان خود برای پیروزی دین، اهتمام ورزیدی، تا اینکه خداوند تو را در مقام رفیع شهیدان برانگیخت (2) و روح تو را با ارواح سعادتمندان پیشگاه خدا محشور نمود و خداوند از بهشتش، عالیترین و شکوهمندترین جایگایش را به تو عنایت فرمود و نام تو را در بلندترین و باشکوهترین جایگاههای جهانیان، (در دنیا و آخرت) بلند کرد و تو را با پیامبران، صادقان، شهیدان و صالحان که برترین رفیقان هستند، محشور فرمود.
و در فراز آخر این زیارت نامه، امام صادق علیهالسلام میفرماید:
اشهد انک لم تهن و لم تنکل و انک مضیت علی بصیرة من امرک، مقتدیا بالصالحین و متبعا للنبیین؛
گواهی میدهم که تو (ای عباس) در امر دینت هیچ گونه سستی نکردی و در برابر دشمن، باز نایستادی و به راستی با کمال بصیرت و آگاهی از دنیا رفتی، در حالی که اقتدا به صالحان نمودی و از پیامبران پیروی کردی. (3).
1) تنقیح المقال مامقانی، ج 2، ص 128 – اعیان الشیعة، ط جدید، ج 7، ص 430.
2) احتمال دارد، این تعبیر (مبعوث شدن در میان شهیدان، بیانگر سربلندی ویژهی عباس علیهاالسلام در میان شهیدان باشد.
3) کامل الزیاره، جعفر بن محمد بن قولویه قمی (متوفی 367 هـ. ق) ص 258 – مفاتیح الجنان، ص 771 – بحار 101، ص 277.
