سید عبدالرزاق موسوی مقرم، فرزند سید محمد، فرزند سید حسن، فرزند سید قاسم نسابه، از تبار حضرت موسی بن جعفر علیهماالسلام و چهرهی درخشان خاندان مقرم، در نجف اشرف، نعمانیه، دیوانیه، و بلاد هند است.
»مقرم» در لغت به معنای رئیس و پیشوا است، (1) و ریشهی آن قرم به معنای کاردانی و دوراندیشی است، و در حدیث از پیشوای پرهیزکاران امیرمؤمنان علیهالسلام آمده است که از خود به قرم تعبیر نموده، آنجا که فرموده است: أنا أبوالحسن القرم (2).
ابن اثیر در توضیح معنای حدیث گفته: «منظور از قرم صاحب اندیشهی برتر است» (3).
چقدر مناسب است که مؤلف بزرگوار، آن پیشوای گرانمایه، که از اندیشهای بلند برخوردار است و خود از تبار پیشوای انس و جان، مولای متقیان، امیرمؤمنان علیه سلام الله الملک المنان است، به این لقب شایسته و برجسته (مقرم) موسوم گردیده است.
در اینجا نوادهی مؤلف وجه تسمیهی دیگری گفته که با مقام شامخ مؤلف و مقام رفیع خاندان بزرگ مقرم به هیچوجه تناسب ندارد و لذا از نقل آن خودداری نمودیم.
مرحوم مقرم به سال 1316 ه. در سرزمین مقدس نجف اشرف، در خانهی تقوا و فضیلت، از پدر و مادری نیک سیرت دیده به جهان گشود.
پدرش سید محمد مقرم، متوفای 1351 ه. مردی زاهد و پارسا بود که بیشترین وقت خود را در مسجد سهله و مسجد اعظم کوفه به عبادت سپری میکرد و علی رغم فقر و تنگدستی شدیدی که داشت، لحظهای در تربیت فرزند برومندش کوتاهی نکرد و وسائل تحصیل او را مهیا نمود تا در زمرهی یکی از علمای پژوهشگر جای گرفت.
مادر گرامیش علویهی صالحهای بود که قاری قرآن بود و در ادارهی منزل و پرورش اولاد بسیار کوشا بود و به سال 1370 ه. دیده از جهان فروبست.
نیای مادریش مرحوم سید حسین، متوفای 1334 ه. امام جماعت و مدرس در نجف اشرف بود و در تعلیم و تربیت مرحوم مقرم سهم بسزائی داشت.
عمویش سید مهدی مقرم مرد جهاد و فضیلت بود و با دستگاه جنایت پیشهی عثمانی مبارزهی فراوانی نمود تا سرانجام در شهر کوت (4) دستگیر شد و به سال 1334 ه. به دست دست نشاندگان خلفای عثمانی به دار آویخته شد.
نیای سوم مقرم، مرحوم سید قاسم نسابه، فرزند سید حسون، از زادگاه خود حسکه (5) به نجف اشرف مهاجرت نمود و به مجاورت حرم مطهر مولای متقیان مفتخر گردید. و بدین گونه خاندان مقرم از قرن دوازدهم هجری در نجف اشرف اقامت گزیدهاند.
مرحوم سید قاسم بن حسون از علمای برجسته و از نسب شناسان گرانقدری است که بر بسیاری از کتابهای نسب چون «الأنساب» فتونی و «عمدة الطالب» ابنعنبهی داودی، حاشیه نوشته است.
1) نهایهی ابناثیر، ج 4، ص 50.
2) لسان العرب، ج 12، ص 473.
3) نهایه، ج 4، ص 49.
4) کوت، یکی از شهرهای عراق و مرکز استان واسط است.
5) حسکه، یکی از شهرهای سوریه و مرکز استان حسکه، در کنار رود خابور است. (اعلام المنجد(.
