اینک که سخن از فضایل بیکران امیرمؤمنان علی علیهالسلام میباشد چه زیباست به گفتوگوی جالبی گوش فرادهیم که در این گفتوگو خود حضرتش برخی از فضایلش را بیان میفرماید.
شیخ فقیه، ابوالفضل شاذان بن جبرئیل قمی رحمه الله در کتاب «فضایل» این گونه نقل کرده است:
در خبری وارد شده که روزی امیرالمؤمنین علیهالسلام با حضرت زهرا علیهاالسلام نشسته بودند و خرما تناول مینمودند، بین آن دو بزرگوار گفتوگویی جالب و شنیدنی صورت گرفت که آن را ذکر میکنیم:
علی علیهالسلام فرمود: ای فاطمه! همانا پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله مرا بیشتر از تو دوست میدارد.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: این عجیب است، چگونه شما را بیشتر دوست میدارد، در حالی که من میوهی قلب او و شاخهای از شاخسار او هستم، و آن حضرت فرزندی غیر از من ندارد؟!
علی علیهالسلام فرمود: ای فاطمه! اگر گفتهی مرا نمیپذیری و مرا تصدیق نمیکنی به همراه من، نزد پدر بزرگوارت پیامبر خدا صلی الله علیه و آله برویم تا از خودش پرسش کنیم.
آن دو بزرگوار به اتفاق محضر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله رسیدند، صدیقهی کبری علیهاالسلام شروع به سخن نمود و عرض کرد: ای پیامبر خدا! کدامیک از ما دو نفر را بیشتر دوست داری، مرا یا علی را؟
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:
أنت أحب و علی أعز منک.
تو نزد من محبوبتر و علی علیهالسلام عزیزتر است.
در این هنگام سرور و مولای ما علی علیهالسلام فرمود: آیا برایت نگفتم؟ من فرزند فاطمهی باتقوا هستم؟
فاطمه علیهاالسلام فرمود: و من دختر خدیجهی کبری هستم.
علی علیهالسلام فرمود: من فرزند صفایم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: من دختر سدرة المنتهایم که بالاترین مکان در بهشت است.
علی علیهالسلام فرمود: من افتخار عالمیان هستم.
فاطمه علیهاالسلام من دختر کسی هستم که نزد خدا آن قدر تقرب یافت که فاصلهاش با او به قدر فاصلهی دو کمان یا کمتر از آن بود.
علی علیهالسلام فرمود: من فرزند زنهای پاکدامن هستم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: من دختر زنان صالحه و مؤمنهام.
علی علیهالسلام فرمود: خادم و خدمتگزار من جبرئیل است.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: خطبهی عقد مرا در آسمان «راحیل» خوانده است، و فرشتگان گروهی بعد از گروه دیگر به من خدمت میکنند.
علی علیهالسلام فرمود: من در محل دوردست و بلند مرتبهای تولد یافتهام.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: و من در رفیع اعلی تزویج شدم و عقدم در آسمان واقع شد.
علی علیهالسلام فرمود: من لوای حمد را به دوش دارم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: و من دختر کسی هستم که او را به آسمانها بالا بردند.
علی علیهالسلام فرمود: من فرزند آن مرد نیکوکار و درست کردار از میان مؤمنان هستم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: و من دختر آخرین پیامبر الهی هستم.
علی علیهالسلام فرمود: من طبق ظاهر قرآن و فرمان آن، شمشیر کشیده و با کافران جنگیدهام.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: و من دارندهی علوم باطن قرآن هستم.
علی علیهالسلام فرمود: من درختی هستم که از طور سینا خارج شد.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: من مقصود از آن شجرهی طیبه هستم که همواره ثمره و میوههای گوارا دهد.
علی علیهالسلام فرمود: و من درختی هستم که ثمره و میوهاش حسن و حسین علیهماالسلام هستند.
علی علیهالسلام فرمود: من مثانی – یعنی سورهی حمد – و قرآن حکیم هستم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: و من دختر پیامبر کریم و بزرگوارم.
علی علیهالسلام فرمود: من نبأ عظیم – یعنی آن خبر بزرگ – هستم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: و من دختر پیامبر راستگو و امین هستم.
علی علیهالسلام فرمود: من ریسمان محکم پروردگارم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: من دختر کسی هستم که از همهی مردمان بهتر و برتر است.
علی علیهالسلام فرمود: من شیر شجاع جنگها هستم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: من کسی هستم که خدا به خاطر او گناه بندگان را بیامرزد.
علی علیهالسلام فرمود: من بخشندهی آن انگشترم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: من بزرگ فرزندان هاشم و سرور آنها هستم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: من دختر محمدم که خداوند او را از میان بندگانش برگزیده است.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: من دختر سرور رسولان و فرستاده شدگان الهی هستم.
علی علیهالسلام فرمود: من سرور اوصیا و جانشینان رسولانم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: من دختر پیامبر عربی هستم که از میان اعراب برانگیخته شد.
علی علیهالسلام فرمود: من آن دلیر مردی هستم که شجاعان را به هلاکت افکندهام.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: و من دختر احمد هستم که پیامبر الهی است.
علی علیهالسلام فرمود: من قهرمان باورع و پارسایم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: من دختر کسی هستم که شفاعت میکند و شفاعتش نزد خدا پذیرفته میگردد.
علی علیهالسلام فرمود: من تقسیم کنندهی بهشت و دوزخم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: من دختر محمدم که خدا او را به پیامبری اختیار کرده است.
علی علیهالسلام فرمود: من کشندهی جنیان سرکش هستم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: و من دختر فرستادهی آن خداوند حاکم و فرمانروای عالم هستم.
علی علیهالسلام فرمود: من برگزیدهی خداوند مهربانم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: و من بهترین زنان و برگزیدهی شدهی از میان آنان میباشم.
علی علیهالسلام فرمود: من گفتگو کنندهی با اصحاب رقیم هستم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: من دختر کسی هستم که رحمت الهی بود، برای اهل ایمان
فرستاده شده و به آنها بسیار لطف و مهربانی داشت.
علی علیهالسلام فرمود: من کسی هستم که خداوند مرا در قرآن خود، نفس محمد صلی الله علیه و آله قرار داده و فرموده است: (أنفسنا و أنفسکم) (1).
فاطمه علیهاالسلام فرمود: و من کسی هستم که دربارهاش در ضمن همان آیه فرمود: (و نساءنا و نساءکم) (1)، مراد از «نساءنا» – یعنی «زنان خودمان» – من هستم.
علی علیهالسلام فرمود: من به شیعیانم قرآن آموختهام.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: و من کسی هستم که خدا دوستانم را از آتش رها میکند.
علی علیهالسلام فرمود: من کسی هستم که شیعیانم از دانش من مینویسند.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: و من کسی هستم که از دریای دانش او با مشت برمیدارند.
علی علیهالسلام فرمود: اسم مرا خداوند از اسم خود برگرفته است، او عالی – یعنی بلندمرتبه – و من علی هستم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: اسم من نیز از اسم خدا گرفته شده است، او فاطر – یعنی آفریننده – و من فاطمهام.
علی علیهالسلام فرمود: من مایهی حیات و زندگی جان اهل عرفان و معرفتم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: من راه نجات آنها هستم که به خوبیها و معنویات مایلند.
علی علیهالسلام فرمود: من گنج بینیازی هستم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: من کلمهی نیکو و مجموعهی خوبیها هستم.
علی علیهالسلام فرمود: مراد از «حوامیم» – یعنی سورههایی که با حا و میم شروع میشود – من هستم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: من دختر طواسین – یعنی سورههایی که با طا و سین شروع میشود – میباشم.
علی علیهالسلام فرمود: خداوند توبهی آدم را به خاطر من پذیرفت.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: مرا نیز آدم واسطه قرار داد تا خدا توبهاش را قبول کرد.
علی علیهالسلام فرمود: من به منزلهی کشتی نوح علیهالسلام هستم، هر کس به او پیوست، نجات یافت.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: من هم در این ادعا با تو شریکم.
علی علیهالسلام فرمود: من طوفان آن – یعنی ریزش باران شدیدی که باعث غرق شدن و هلاکت آن گردید – هستم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: و من خشم آن هستم که باعث تلاطم دریا و ایجاد جزر و مد است.
علی علیهالسلام فرمود: من آن نسیمی هستم که برای حفظ آن کشتی فرستاده شد.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: من سرچشمهی نهرهای آب، شیر، شراب و عسل در بهشت هستم.
علی علیهالسلام فرمود: من طور – یعنی جبل سینا – هستم که خدا با موسی علیهالسلام در آنجا تکلم فرمود و دارای رفعت و عظمت خاصی بوده است.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: و من آن کتاب مسطور هستم که خدا با دست قدرتش در آن نوشته است.
علی علیهالسلام فرمود: من آن صفحهی گشوده شدهام.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: و من بیت المعمورم که کعبهی اهل آسمان است و در اطرافش فرشتگان طواف میکنند.
علی علیهالسلام فرمود: من سقف مرفوع – یعنی آسمان – هستم در عظمت و بلندی مرتبه.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: و من دریای آتش بار هستم.
علی علیهالسلام فرمود: من دارای علم تمام پیامبرانم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: من دختر سرور همهی رسولانم که از ابتدای آفرینش فرستاده شدهاند.
علی علیهالسلام فرمود: من آن چاه متروکه و آن قصر محکم بلند ارتفاع هستم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: شبر و شبیر – یعنی حسن و حسین علیهماالسلام – از من هستند.
علی علیهالسلام فرمود: من بعد از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله بهترین مخلوق آفریدگارم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: من نیکوکار پارسا هستم.
دراین هنگام پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به فاطمه علیهاالسلام فرمود:
با علی علیهالسلام گفتوگو مکن، او دلایل محکم و بیان روشن دارد.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: من دختر کسی هستم که قرآن بر او نازل شده است.
علی علیهالسلام فرمود: من پر از علم و بری و دور از شرکم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: من ستارهای هستم که میدرخشد.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: علی علیهالسلام صاحب مقام شفاعت در قیامت است.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: و من بزرگ بانوی روز قیامت هستم.
سپس به پیامبر خدا صلی الله علیه و آله عرض کرد: شما از پسرعموی خود حمایت و پشتیبانی نکنید، و مرا با او واگذارید.
علی علیهالسلام فرمود: من پدر فرزندان محمد صلی الله علیه و آله و برگزیدهی او هستم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: و من گوشت و خون او هستم.
علی علیهالسلام فرمود: من مجموعهی صحیفههای آسمانیام.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: و من مجموعهی شرافت و بزرگواریام.
علی علیهالسلام فرمود: من ولی پروردگارم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: و من لاغر اندامی نیکو هستم.
علی علیهالسلام فرمود: من نور آفرینش و روشنایی آن هستم.
فاطمه علیهاالسلام فرمود: و من فاطمهی زهرا هستم.
آنگاه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به فاطمهاش علیهاالسلام فرمود:
یا فاطمة! قومی و قبلی رأس ابن عمک، فهذا جبرئیل و میکائیل و اسرافیل و عزرائیل مع أربعة آلاف من الملائکة یحامون لعلی علیهالسلام و هذا أخی راحیل و دردائیل مع أربعة آلاف من الملائکة ینظرون بأعینهم.
ای فاطمه! برخیز و سر پسرعمویت علی علیهالسلام را ببوس، اینک جبرئیل، میکائیل، اسرافیل و عزرائیل با چهار فرشته از علی علیهالسلام حمایت مینمایند و از او پشتیبانی میکنند، و این برادرم راحیل و دردائیل است که با چهار هزار فرشتهی دیگر برای دیدن این مناظره اجتماع کردهاند.
بعد از فرمان پیامبر خدا صلی الله علیه و آله، حضرت زهرا علیهاالسلام برخاست و سر مبارک امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب علیهماالسلام را در مقابل پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بوسید و گفت:
ای اباالحسن! به حق پیامبر خدا صلی الله علیه و آله از پیشگاه پروردگار و از ساحت مقدس شما و پسرعمویت عذرخواهی میکنم.
امام علیهالسلام عذر آن حضرت را پذیرفتند و در خاتمه فاطمه علیهاالسلام دست پدر بزرگوارش را بوسید. (2).
1) سورهی آل عمران آیهی 61.
2) فضائل ابنشاذان: 80 به نقل از قطرهای از دریای فضائل اهلبیت علیهمالسلام ج 2 با اندکی تصرف.