الف- هنگامی که در روز عاشورا امام حسین علیهالسلام با فرزندش امام سجاد علیهالسلام وداع کرد، در ضمن گفتگو امام سجاد علیهالسلام از پدر پرسید: «از عمویم عباس چه خبر؟» امام حسین علیهالسلام فرمود: «عمویت کشته شد و در کنار فرات دستهایش را از بدن جدا ساختند.»
امام سجاد علیهالسلام از این خبر به قدری پریشان و گریان شد، که بیهوش گردید. (1).
ب – امام سجاد علیهالسلام وقتی که روز سیزدهم محرم همراه بنیاسد برای دفن پیکرهای مطهر شهیدان به کربلا آمد، وقتی که در کنار بدن بیدست عمویش حضرت ابوالفضل قرار گرفت. خود را به روی پیکر مطهر آن حضرت انداخت و در حالی که آن را میبوسید، فرمود:
علی الدنیا بعدک العفا یا قمر بنیهاشم؛
ای ماه بنیهاشم! بعد از تو خاک بر سر دنیا. (2).
ج- ثابت بن ابیصفیه روایت میکند: روزی نگاه امام سجاد علیهالسلام در مدینه به عبیدالله (فرزند عباس علیهالسلام) افتاد، بیاختیار اشک از چشمانش سرازیر شد، آنگاه فرمود: «هیچ روزی بر رسول خدا صلی الله علیه و آله سختتر از روز جنگ احد نبود، در آن روز عمویش حضرت حمزه شیر خدا و شیر رسول خدا صلی الله علیه و آله کشته شد و بعد از آن روز، هیچ روز بر رسول خدا صلی الله علیه و آله سختتر از روز جنگ موته نبود، که در آن روز پسر عمویش جعفر طیار کشته شد.
آنگاه فرمود: هیچ روزی سختتر از روز شهادت حسین علیهالسلام نبود، سی هزار نفر از دشمن که میپنداشتند از امت اسلام هستند، حسین علیهالسلام را احاطه نمودند و در ریختن خون او به خدا تقرب میجستند، به نصیحت امام حسین علیهالسلام گوش نکردند و از روی ظلم و دشمنی آن حضرت را کشتند، سپس فرمود:
رحم الله العباس، فلقد اثر و ابلی و فدی اخاه بنفسه حتی قطعت یداه، فابدل الله عزوجل بهما جناحین، یطیر بهما مع الملائکة فی الجنة، کما جعل لجعفر بن ابیطالب علیهالسلام؛
خداوند رحمت کند عباس علیهالسلام را او ایثار کرد و دچار مصائب و امتحان عظیم گردید و جانش را فدای
برادرش حسین علیهالسلام نمود، تا آنجا که دستهایش در این راه قطع گردید، خداوند بجای آن دو دست، دو بال به او عنایت کرد، که در بهشت همراه فرشتگان با آن دو بال پرواز میکند چنان که خداوند به جعفر بن ابیطالب علیهالسلام نیز (به جای دو دستش که در جنگ موته قطع شد) دو بال عنایت کرد که در بهشت به پرواز درآید.
آنگاه امام سجاد علیهالسلام این جمله را در شأن حضرت عباس علیهالسلام فرمود:
و ان للعباس عندالله عزوجل منزلة (3) یغبطه بها جمیع الشهداء یوم القیامة؛
برای عباس علیهالسلام در پیشگاه خداوند بزرگ مقامی بس ارجمند است که همهی شهیدان در روز قیامت، از آن مقام حسرت میبرند. (4).
1) معالی السبطین، ج 2، ص 23.
2) همان، ص 69.
3) و در بعضی از عبارات، کلمهی «لمنزلة» آمده است.
4) امالی صدوق، مجلس 70، حدیث 10 – بحار، ج 22، ص 274 و ج 44، ص 298.
