جستجو
این کادر جستجو را ببندید.

موقعیت کنونی سقاخانه

زمان مطالعه: 2 دقیقه

سقاخانه‏ی نوروزخان تا زمان سلطنت رضاخان پهلوی، برپا بود. به هنگام ساختن خیابان بوذر جمهری بود که بازارچه و سقاخانه نوروزخان را تخریب کرده، جزء خیابان کردند و نظر به ارادت شدید مردم، به جای این سقاخانه دیگری در جبهه جنوبی خیابان بوذر جمهری و در مشرق جلوخان شمالی مسجد شاه سابق و مسجد امام فعلی ساختند.

سقاخانه کنونی بنای تازه‏ای است که آن را به اعتبار سقاخانه قدیم نوروزخان، به آن نام می‏خوانند (بلوکباشی: ص 15(. این بنای جدید، در ابتدا به همت سید کمال شیخ رضایی، مشهور به آقا سید کمال ناظم مجلس دارالشوری ملی، که برادر حضرت شمس العرفا نیز بود، در سال 1363 هجری قمری بازسازی شده است. در جنب سقاخانه‏ی فوق نیز مسجد و مأذنه‏ای، بنا شده که شبستان آن تا پشت بام سقاخانه امتداد داشته و هنوز هم آباد و پر رونق است (مصطفوی: 1361، ص 82(.

به طوری که اشاره شد، سقاخانه نوروز بسیار مورد توجه ساکنان تهران بوده، و مردم از نقاط دور و نزدیک برای طلب نیاز بدان روی آورده، و متوسل به موکل آن می‏شدند. زمانی هم که سعی شد تا مردم را از توسل به آن منع کنند، با این که پنجره‏های آن را آهنی کردند، قفل‏هایی به درش زدند و از استفاده از آب آن جلوگیری کردند؛ باز مردم همچنان بدان توسل می‏جستند و نذورات خود را داخل آن می‏ریختند (شهری: 1367، ج 5، ص 127(. نظر به این توجه و استقبال بود که کم‏کم تمهیداتی فراهم کرده و آب آن را به صورت بهداشتی در آوردند؛ ولی پنجره‏های آهنی همچنان باقی ماند. این سقاخانه به صورت یکی از مشهورترین سقاخانه‏های تهران، حیات اجتماعی خود را تا به امروز ادامه داده و همچنان استوار و پر رونق باقی مانده است.

طبق گزارش محققان در جریان خیابان کشی و تخریب بنای قبلی سقاخانه نوروزخان، جای پای سنگی آن مفقود شد. احتمال داده می‏شود که جای پا، در زیر خیابان مانده باشد. ولی بر اساس و مشاهدات اخیر از این سقاخانه، جای پای سنگی در بنای در حال بازسازی و نوسازی سقاخانه مشاهده شد. امروزه این جاپای سنگی، در حالی که به رنگ طلائی مزین شده و در قابی سنگی جای گرفته است، با ابهتی هر چه تمام‏تر بر دیوار داخلی و در مقابل پنجره‏ی سقاخانه جلب توجه

می‏کند. البته ترک‏هایی چند نیز بر سطح این جا پای سنگی به چشم می‏خورد.

از جمله سایر تزیینات بنای در حال بازسازی سقاخانه نوروزخان، می‏توان به آیینه‏کاری‏ها و تزیینات کاشی‏کاری زیبای آن اشاره کرد. چنانکه مشاهده می‏شود هیأت این سقاخانه در جریان نوسازی، تغییرات کلی یافته و از کتیبه‏های کاشی نگاره زیبای سقاخانه قدیمی، اثری باقی نیست. ضمنا باید اضافه کرد که این سقاخانه در گذشته شمع خانه‏ای نسبتا مفصل داشته که به جهت استقبال بسیار مریدان آن، به طور دائم روشنی‏بخش فضای پرفیض آن بوده است (ماسه: 1355، ص 403(. اما امروز از این شمع‏خانه، نشانی باقی نیست مضاف بر این که حتی از افروختن شمع بر لبه‏ی درگاه آن هم [به جز در ایام عزاداری] ممانعت می‏شود.