محیط اجتماعی

بعد از مرحله فوق‏الذکر، محیطی است که کودک و یا جوان در آن رشد و نما می‏کند و خوبی و بدی آن در نظر تفکر و تشخیص آنان اثر کاملی بر جای می‏گذارد. محیط آن روزی اسلام محیطی پاک و دور از هرگونه آلودگی بوده و مردم در راه درستی و امانت گام برمی‏داشتند. پاکدامنی و تقوی ارزش خود را کاملا حفظ کرده و به طور کلی وضع اجتماعی به قسمی بود که جنبه اخلاقی و روحانی را به نحو مطلوبی در برداشت بزرگترین اثر و شاید بزرگترین اعجازی را که اسلام بوجود آورد همین تغییر شگرفی بود که در اندک مدتی سرتاسر عربستان را فراگرفت و اجتماعی را که به انواع مفاسد اجتماعی مبتلا بود به پاکترین اجتماعی

که تاکنون نظیر نداشته و نخواهد داشت تبدیل نمود.

حضرت ابوالفضل که خود جزو خاندان پیامبری بود که چنین انقلاب اخلاقی عظیمی را فراهم آورد، در آن محیط سالم و پاک مراحل مختلف سنین را طی فرمود و از مزایای معنوی آن برخوردار گردید و با این ترتیب ملاحظه می‏گردد که حضرت عباس (ع) چه از نظر خانواده و چه از نظر محیط درس و چه از لحاظ اجتماعی عالیترین مواهب ممکنه را در اختیار داشت و آن حضرت نیز شخصا با صفات بارزی که ویژه خانواده وحی و رسالت می‏باشد چنان با قدرشناسی و وقت‏شناسی این مراحل سه‏گانه را طی فرمود تا توانست نام خود را با بهترین وجه در صفحات تاریخ ثبت کرده و کلمه ابوالفضل را مترادف شجاعت – از خودگذشتگی – دانش و بینش از ده‏ها صفات حسنه دیگر بنماید و چنان مقامی پیدا نماید که حضرت سجاد (ع) یعنی چهارمین امام عالیقدر ما درباره وی فرمود: ان العمی العباس درجة یغبطه بها جمیع الشهدا: یعنی عموی من عباس دارای چنان و مقام منزلتی است که کلیه شهدا بر آن رشک برده و غبطه می‏خورند.