در میان انسانهای والا و ارجمند، گاهی به فرزانگان برجسته و دلاوری میرسیم که سراسر زندگیشان میدرخشد و در تمام ابعاد انسانی، نمونهی اعلای آن هستند و در ایثار و فداکاری و عشق به خدا، به مقامی رسیدهاند که هر کس را در برابر خویش، به خضوع و خشوع وا میدارند و انوار عالی انسانی، آنچنان از چهرهی زیبای آنها فروزان است که بر قلبها و اندیشهها چیره میگردد و چشمها را خیره میکند. یکی از این انسانهای والامقام، که بر اثر ایثار، اخلاص، فداکاری و دلاوری به چنین امتیازی دست یافته، و بر فراز قلهی عالی انسانیت، سرافراز ایستاده، حضرت عباس علیهالسلام است، که به راستی خلف صالح، و نمونهای از تمام کمالات پدر است، تا آنجا که گفتهاند: «همان گونه که علی علیهالسلام نسبت به پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله بود، حضرت عباس علیهالسلام نیز نسبت به امام زمانش حضرت حسین بن علی علیهالسلام همان گونه بود.» و از
آغاز نهضت عظیم و جاودانی امام حسین علیهالسلام تا پایان آن، شریک بزرگ امام حسین علیهالسلام بود، و برای تحقق این نهضت در هیچ موردی از حریم فرمان و خواستهی امام حسین علیهالسلام خارج نشد شخصیتی که سیره نویسان در شأنش گفتهاند:
هو کالجبل العظیم، و قلبه کالطود الجسیم، لأنه کان فارسا هماما، و بطلا ضرغاما، و کان جسورا علی الطعن و الضرب، فی میدان الکفاح و الحروب؛
عباس همچون کوهی بلند بود، و قلبش همانند کوهی زمخت و مستحکم بود، چرا که او یکهسواری بلند همت و قهرمانی سلحشور بود، و در میدان پیکار و جنگها با دشمنان، با جرأت بیبدیلی، سنگینترین ضربهها را بر آنها وارد میساخت، و با بیباکی شگفتآوری آنها را سرکوب میکرد. (1).
این رادمرد بزرگ نه تنها در میدان جهاد، این گونه درخشید، بلکه در همهی ابعاد انسانی، مانند: عبادت خدا، صدق، وفا، صفا، جوانمردی، ایثار، یاری مستضعفان، علم، معرفت و… ممتاز بود، هرگز به راه خطا نرفت، تمام زوایای زندگیش میدرخشید، در همهی شیوههایش، ایمان و معرفت در سطح بسیار بالا دیده میشد، کوتاه سخن آنکه: واژهها و تنظیم الفاظ از بیان عظمت آن بزرگمرد الهی عاجز است.
در این کتاب بر آن هستیم، تا مروری بر زندگی درخشان این
بزرگمرد خدا داشته باشیم، و از پیشگاه این معلم عظیم انسانیت، و معدن ایثار و فتوت، درسها بیاموزیم، و از سرچشمهی فیض و کمالش بهرهها برگیریم. برای دریافت عمیقتر و آسانتر از کتاب، آن را در چهار فصل زیر خلاصه و تنظیم نمودیم:
فصل اول: حضرت عباس در عصر پدرش علی علیهالسلام (حدود چهارده سال)
فصل دوم: حضرت عباس علیهالسلام در عصر امامت امام حسن علیهالسلام و امام حسین علیهالسلام (حدود بیست سال)
فصل سوم: سیمای حضرت عباس در ماجرای کربلا و شهادت قهرمانانهی او.
فصل چهارم: مرقد مطهر حضرت عباس علیهالسلام و سیر نوسازی آن در طول تاریخ، و چند نمونه از کرامات آن حضرت.
به امید آنکه با الگو قرار دادن زندگی درخشنده، سازنده و بالندهی این بزرگمرد خدا، و ولی ارجمند پروردگار، عالیترین بهرههای معنوی را ببریم و با درک معنی والای انسانیت که در سراسر وجود او آشکار بود، پلههای انسانیت را بپیماییم و به سرافرازی دو سرا نایل گردیم و با توسل به این مجاهد ربانی و خالص که دارای لقب «باب الحوائج» است، عافیت دنیا و آخرت خود را بیمه نماییم.
حوزه علمیه قم
محمد محمدی اشتهاردی
بهار 1376 شمسی
1) الکبریت الاحمر – منتخب طریحی، ص 1085 – معالی السبطین، ج 1، ص 436.
