طلوع فجر شب عاشورا فرارسید، حسینیان برای نماز آماده شده و در صف ایستادند، عباس علیهالسلام از افراد برجستهای است که در صف اول، به امامت امام حسین علیهالسلام اقتدا کرده نماز صبح با حضور قلب و اخلاص و عرفان الهی خوانده شد، سپس امام حسین علیهالسلام خطبه خواند، در آن خطبه پس از حمد و ثنای الهی فرمود: «خداوند در کشته شدن شما و من در این روز اجازه داد، شما را به استقامت و جنگیدن، توصیه میکنم.»
امام یاران را برای جنگ آماده ساخت، سپاه اندک حسین علیهالسلام صف آرایی کردند، آنها 82 نفر سواره و پیاده بودند، و به قولی آنها سی و دو نفر سواره و چهل نفر پیاده بودند، (1) امام حسین علیهالسلام زهیر بن قین را فرماندهی ستون سمت راست لشکرش نمود، و حبیب بن مظاهر را فرماندهی ستون جانب چپ لشکر قرار داد، و پرچم جنگ را به دست حضرت عباس علیهالسلام سپرد، و خود و بنیهاشم در قلب لشکر قرار
گرفتند، و خیمهها را پشت سر خود قرار دادند، در اطراف خیمهها قبلا خندق کنده بودند، و آن را پر از هیزم نموده و آتش زدند، تا مبادا دشمن از پشت سر به خیمهها هجوم نماید.
از آن سو عمر سعد به صف آرایی لشکر خود پرداخت، عمرو بن حجاج را فرماندهی سمت راست لشکرش، و شمر بن ذیالجوشن را فرماندهی جانب چپ لشکرش، و پرچم را به غلامش به نام «درید» داد. (2).
امام حسین علیهالسلام پرچم را از این رو در میان یاران به عباس علیهالسلام داد، زیرا او را برای حمل و نگهداری از پرچم، لایقتر، با کفایتتر، قوی دلتر، شجاعتر و توامندتر یافت.
عمر سعد به پرچمدار خود رو کرد و فریاد زد: «ای درید! پرچم را نزدیک بیاور.» سپس تیری در چلهی کمان گذاشت و به سوی لشکر حسین علیهالسلام پرتاب نمود، و خطاب به سپاه گفت: «گواهی دهید که من نخستین کسی بودم که تیر رها کردم.» به دنبال او لشکرش، سپاه اندک امام حسین علیهالسلام را تیرباران نمودند، جنگ از جانب دشمن، آغاز و شروع شد، پس از مدتی جنگ تن به تن، حملهها به صورت گروهی گردید، در همین حمله (که حمله هزاران نفر بر سپاه حدود صد نفری امام حسین علیهالسلام بود) پنجاه نفر از اصحاب امام حسین علیهالسلام به شهادت رسیدند، سپس حملههای دو نفری و سه نفری و چهار نفری رخ داد، آنگاه بنا شد که یاران حسین علیهالسلام فرد فرد به میدان جنگ بروند. (3).
1) در مورد تعداد سپاه امام حسین علیهالسلام اختلاف بسیار است، کمترین عددی که گفته شد 61 نفر است (اثبات الوصیه، ص 25) بیشترین عددی که ذکر شده 45 نفر سواره و صد نفر پیاده بودند (مشیر الاحزان ابننما(.
2) تاریخ طبری، ج 6، ص 241 – تذکرة الخواص، ص 143 – مقتل خوارزمی، ج 2، ص 4.
3) تاریخ طبری، ج 6، ص 249 – 245 – ترجمه ارشاد مفید، ج 2، ص 106 – 99 – بحار، ج 45، ص 12.
